متأسفانه تعداد زیادی از افراد در اثر آسیب دیدگی های نخاعی و حرکتی، معلولیت و کهولت سن، قادر به حرکت کردن نیستند و تمام اوقات خود را در رختخواب و یا روی ویلچر سپری می کنند. پوست این افراد در نقاطی که با سطوح بیرونی در تماس است، به مدت طولانی تحت فشار شدید قرار گرفته و خون رسانی به آن مختل می شود؛ در نتیجه بافت تحت فشار، با کمبود اکسیژن و مواد مغذی رو به رو شده و دچار زخم می شود. در مراحل بعدی و پیشرفته تر، ناحیه درگیر زخم به طور کامل می میرد و تبدیل به بافت نکروتیک (مرده) می شود.
برای کمک به این قبیل افراد چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
تغذیه در بیماران مبتلا به زخم بستر
- همان طور که گفته شد، ساکن بودن بدن به مدت طولانی و بی حرکتی، مهم ترین عامل در ابتلا به زخم بستر است؛ اما سوء تغذیه نیز در پیدایش زخم بستر نقش مهمی دارد. کمبود ویتامین های E و D، روی و کلسیم باعث ضعیف شدن پوست شده و فرد را مستعد ابتلا به زخم بستر می کند. در شرایطی که تغذیه روزانه بیمار پاسخگوی نیازهای بدن او به ویتامین ها و مواد معدنی نباشد، بهتر است با صلاحدید پزشک، از مکمل ها و ویتامین ها برای فرد استفاده کرد.
- لاغری مفرط و کمبود چربی زیر پوستی در سالمندان نیز باعث تشدید فشار به روی پوست و افزایش احتمال ایجاد زخم فشاری (زخم بستر) می شود.
- کمبود مایعات در بدن باعث خشکی پوست شده و خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش می دهد. لازم است تا سالمندانی که دارای پوست خشک و شکننده هستند، روزانه مقدار مناسبی مایعات (خصوصا آب) دریافت کنند تا از میزان خشکی پوست آن ها کاسته شود.
پیشگیری از ایجاد زخم بستر
در صورتی که فرد بستری در فواصل منظم و زود هنگام حرکت داده نشود، زخم ایجاد می شود. درمان زخم بستر علاوه بر درد و رنج بیمار و افسردگی و انزوای او، هزینه های بسیار زیادی را به خانواده ها تحمیل می کند. از این رو لازم است تا با اتخاذ تدابیر مناسب از ایجاد این مشکل پیشگیری نمود.
- همان طور که گفته شد حرکت دادن فرد مهم ترین عامل در پیشگیری از ابتلا به زخم بستر است.
- با مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره در رابطه با تغذیه مناسب، می توانید اطمینان حاصل کنید که بیمار تمامی مواد غذایی مورد نیاز را دریافت می کند. همچنین در صورت لزوم مکمل های غذایی نیز برای بیمار تجویز خواهد شد.
- بررسی روزانه تمامی پوست بدن و خصوصا نواحی مستعد ابتلا به زخم بستر، که تحت فشار بیشتری قرار دارند، باعث کشف زخم در مراحل اولیه آن می شود و به این ترتیب می توانید با درمان مناسب از پیشرفت آن جلوگیری نمایید.
- شست و شوی مناسب بدن و پاکیزه نگه داشتن آن احتمال ایجاد زخم را کاهش می دهد.
- در سالمندانی که پوست خشکی دارند، بایستی از ایجاد اصطکاک و کشش پوست با ملافه، لباس و حوله جلوگیری کرد. خشک کردن پوست سالمندان، بهتر است به صورت گذاشتن و برداشتن حوله انجام شود.
- مدیریت صحیح مشکل بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع نیز در پیشگیری از ایجاد زخم نقش مؤثری دارد؛ زیرا تماس مداوم پوست سالمندان با رطوبت، باعث آسیب پذیری پوست آنان و افزایش خطر ابتلا به زخم بستر خواهد شد. با تعویض به موقع پوشک و خشک نگه داشتن مناطق دفع ادرار و مدفوع، علاوه بر حفظ بهداشت شخصی بیمار و افزایش اعتماد به نفس و روحیه او، ریسک ابتلا به زخم بستر نیز کاهش می یابد.
اقدامات لازم در افراد مبتلا به زخم بستر
گاهی به دلیل عدم رسیدگی صحیح و غفلت پرستار، بیمار ناتوان از حرکت، دچار زخم بستر می شود. مشکلی که در بعضی بیماران وجود دارد، این است که به دلیل برخی بیماری ها (مانند دیابت) ، گردش خون در ناحیه آسیب دیده دچار اختلال جدی شده و فرد به همین دلیل متوجه ایجاد زخم نمی شود.
در هر صورت پس از اینکه اولین علائم زخم بستر، روی پوست مشاهده شد، بایستی سریعا به پزشک مراجعه شود تا نوع زخم بستر و درجه پیشرفت آن تشخیص داده شود. همچنین وضعیت بهداشتی زخم از نظر حضور باکتری ها و سایر عوامل عفونت زا بررسی خواهد شد و در صورت لزوم آنتی بیوتیک های مناسب برای بیمار تجویز می شود.
در مراقبت های خانگی از بیمار مبتلا به زخم بستر، بایستی تمامی نکاتی که در بخش پیشگیری گفته شد، با دقت بیشتری رعایت شود.
بیمار مبتلا به زخم نیاز به پانسمان و مراقبت مناسب از زخم دارد، اما پانسمان مناسب چه ویژگی هایی دارد؟
- پانسمان زخم سوربکت دارای یک لایه سبز رنگ جاذب است که به دلیل بهره گیری از رفتار ذرات هیدروفوب یا آبگریز، در صورت وجود رطوبت و ترشحات عفونی در زخم، این مایعات عفونی به سطح سبز رنگ چسبیده و از زخم دور نگه داشته می شوند. بنابراین با هر بار تعویض پانسمان از بار میکروبی زخم بستر، کاسته خواهد شد.
- همچنین برای افرادی که مبتلا به زخم هایی با بافت نکروتیک و خشک هستند، می توان از پانسمان ژل سوربکت استفاده نمود که ضمن رطوبت رسانی به محیط زخم،باعث دبریدمان اتولیتیک (حذف بافت مرده به صورت طبیعی) می شود.
- پانسمان های سوربکت در انواع سواب گرد و نواری در سایزهای مختلف، برای زخم هایی با فشار منفی و حفره دار استفاده می شوند.
- پانسمان های سوربکت دارای هیچ ماده مؤثر دارویی یا شیمیایی نمی باشد و از این رو استفاده از آن برای تمام افراد بی خطر و ایمن است.
بدون دیدگاه