ارزیابی ریسک زخم پای دیابتی
همه بیماران با تشخیص دیابت که (نوروپاتی محیطی دیابت) نیز دارند، درخطر تشکیل(زخم پای دیابتی) هستند و باید بر اساس گایدلاینها ی لوکال، کشوری یا بینالمللی مدیریت گردند.IWGDF، راهنمایی درباره پیشگیری از زخم پای دیابتی بر اساس ارزیابی ریسک بر پایه (نوروپاتی محیطی دیابت)، دفورمیتی پا،PAD(بیماری عروق محیطی) و شرححال زخم پا، ارائه داده است.
فواصل پیشنهادی غربالگری در جدول ٢ امده است.
جدول ٢: راهنمای کارگروه بینالمللی پای دیابتی IWGDF” درباره خدمات حفاظتی پا بر اساس دستهبندی خطر
دستهبندی صفر: بدون DPN / سالانه
دسته ١: DPN / هر ۶ ماه
دسته ٢: DPN با PADو / یا دفورمیتی پا / هر ٣-۶ ماه
دسته ٣:DPN(نوروپاتی محیطی دیابت) و شرححال زخم پا یا آمپوتاسیون اندام تحتانی/ هر ١-٣ ماه
سیستم گریدینگ PEDIS
توسطIWGDF ابداع شده و از معیاری محکمی که قابلقبول در سطح بینالمللی است، استفاده میکند. در ابتدا بهمنظور تحقیقاتی ابداع شد؛ بنابراین استفاده ازآنجهت مدیریت زخم پای دیابتی در خارج از مباحث تحقیقاتی، نامحتمل است.
ارزیابی ریسک خطر
منظور از ارزیابی ریسک تخمین احتمال ایجاد زخم با عود زخم در یک کیس (زخم پای دیابتی) پیشرفت کننده به سمت آمپوتاسیون است.
در صورت در دسترس بودن گایدلاین¬ها ی لوکال ارزیابی ریسک، باید از آنها استفاده شود، در غیر این صورت تعدادی ابزار ارزیابی ریسک به این منظور وجود دارد.
ارزیابی ریسک زخم فشاری
ابزارهای متعددی به این منظور در دسترس است؛ شامل مقیاس Braden و Waterflow ارزیابی ریسک (زخم فشاری) باید ترکیبی از ارزیابی ساختاریافته بر پایه ابزار و استدلال بالینی باشد.
استدلال بالینی خوب نیازمند تجربه در ارزیابی ریسک است. در صورت هرگونه شک، حداقل یک فرد دیگر باید ارزیابی را انجام دهد. ارزیابی ریسک باید هرچه سریعتر تا حداکثر ۶ ساعت بعد مراجعه یا ارجاع بیمار، انجام و ثبت گردد. همچنین ارزیابی باید تکرار شود، مخصوصاً زمانی که شرایط بیمار تغییر کرده یا دچار PU است. زخم فشاری در بیماران بستری، در صورت امکان باید روزانه بررسی گردد.
فاکتورهای افزایشدهنده خطر تشکیل PU شامل موارد ذیل است:
وضعیت پوستی ضعیف، وجود (زخم فشاری) فعلی، بیتحرکی، وضعیت تغذیهای ضعیف، BMI بیشتر یا کمتر از حد متوسط، جنسیت خانم، سن بالاتر، بیاختیاری (ت م: ادراری یا مدفوعی که باعث افزایش رطوبت پوست اطراف میشود) و افزایش رطوبت پوست، بیماری همراه مثل کاشکسی و نارسایی عضو، بیماری عروق محیطی، آنمی، اختلال حرکت و حس، آسیب نخاع و دیابت.
اغلب ابزارهای ارزیابی خطر بر اساس این ریسک فاکتورها هستند و نمرهای را به بیمار اختصاص میدهند که خطر تشکیل زخم فشاری جدید را نشان میدهد.
یک ریسک فاکتور (زخم فشاری)، درجهای از تحرک است که بیمار قادر به حرکت دادن خودش است مثلاً در رخت خواب، یا وجود اسپاسم پا، پارکینسون، ترمور، پاشنه بیقرار و سایش مکرر با کشیده شدن روی تخت یا صندلی. مشاهده پوست یکقدم حیاتی در پیشگیری از (زخم فشاری) است و باید بهطور منظم انجام شود. (ت م: مشاهده یا Inspection، اولین قدم در معاینه بالینی است.)
پوست باید در ۶ ساعت اول پذیرش بیمارستان و سپس روزانه رؤیت شود. تمام محلهای مستعد تشکیل PU باید ازلحاظ درد یا ناراحتی، ارزیابی شود. موارد ذیل باید چک شود:
- یکپارچگی پوست در نواحی تحتفشار،
- تغییر رنگ یا بیرنگ شدن، اریتم غیرقابل سفید شدن ممکن است بهصورت تغییرات پوستی یا بیرنگ شدن مخصوصاً در افراد پوست تیره خود را نشان دهد،
- تغییر در دما سفتی و رطوبت پوست (مثلاً به علت بیاختیاری، ادم، پوست خشک یا ملتهب)
از لمس انگشتی استفاده کنید تا مشخص شود اریتم یا بیرنگی، سفید میشود یا نه. یک تست ساده جهت ارزیابی اریتم، قرار دادن لایه پلاستیکی شفاف روی پوست و فشردن انست.
قرمزی قابل سفید شدن، بعد برداشتن فشار، مجدداً قرمز میشود.(به علت برگشت جریان خون) ولی اریتم غیرقابل سفید شدن، با فشردن رنگش تغییر نمییابد و نشاندهنده التهاب است. در صورت دسترسی ممکن است از دیاسکوپی جهت ارزیابی پوست استفاده شود.
پیشرفت در ارزیابی پوست شامل متدهای جدید جهت ارزیابی تغییر پاتولوژیک پوست در معرض خطر است. زمانی که تغییرات پوستی منجر شونده به زخم فشاری شروع شود، بافت ملتهب شده است.
تغییرات التهابی اولیه (زودرس) شامل تجمع خارج عروقی مایع در ماتریکس پوست است که با چشم غیرمسلح قابلرؤیت نیست. این مایع رطوبت( ساب اپیدرمال)SEM نام دارد. یک متد ارزیابی ویژگی الکتریکی پوست را اندازه میگیرد که ایمپدانس نام دارد و با ساب اپیدرمال مرتبط است.
ابزار اندازهگیری ساب اپیدرمال در دسترس است و بهطور بالقوهای تغییرات آسیبزننده پوست را تا ۵ روز قبل ظهورش (قابلرؤیت با چشم) تعیین میکند. در صورت دسترسی، استفاده از این وسیله باید مدنظر باشد.
بدون دیدگاه